Jaka jest wysokość odsetek ustawowych? Ile procent mają odsetki kapitałowe, a ile za opóźnienie w spłacie? I, co ważniejsze, jak to przeliczyć na konkretną kwotę?

• Co to są odsetki ustawowe?
• Jakie są rodzaje odsetek ustawowych?
• Ile wynosi wysokość odsetek ustawowych?
• Jak obliczyć kwotę odsetek ustawowych?

Co to są odsetki ustawowe?

Nie każda umowa związana z zobowiązaniem finansowym jasno wskazuje wysokość stawek oprocentowania. Jeżeli tego nie robi, przyjmuje się, że wysokość odsetek równa się tak zwanym odsetkom ustawowym. Stanowią one formę zadośćuczynienia dla tych, którzy nie otrzymają na czas pieniędzy za różne świadczone usługi. Mogą też być zabezpieczeniem dla dłużników – by zapobiegać nadużyciom i wyłudzeniom, prawo określa maksymalną możliwą wysokość odsetek karnych.

Jakie są rodzaje odsetek ustawowych?

Wyróżnia się trzy rodzaje odsetek ustawowych. Najpopularniejsze są odsetki kapitałowe, naliczane od pożyczanego kapitału. Wierzyciel ma do nich prawo, kiedy wynika ono z ustawy, orzeczenia sądu lub innego uprawnionego organu, albo z czynności prawnej.

Drugim rodzajem odsetek ustawowych są odsetki za opóźnienie. Są one naliczane za czas opóźnienia w spłacie konkretnego zobowiązania. Przy tym liczy się tu tylko to, że nie zostało ono spłacone w określonym terminie, nie jest natomiast brane pod uwagę, czy wierzyciel poniósł z tego powodu stratę. Trzeci rodzaj to odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych. Mają one zastosowanie tylko przy transakcjach zawieranych między przedsiębiorstwami.

Ile wynosi wysokość odsetek ustawowych?

Wysokość odsetek ustawowych wynika z normy prawnej. W przypadku odsetek kapitałowych jest ona regulowana przez artykuł 359 Kodeksu cywilnego, w przypadku odsetek za opóźnienie przez artykuł 481 tegoż Kodeksu.

Ile wynoszą odsetki ustawowe? Żeby to obliczyć, trzeba znać wysokość stawki odsetek. Wysokość odsetek kapitałowych jest równa sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych. Ponieważ w 2019 roku stopa referencyjna NBP wynosi 1,5%, wysokość ustawowych odsetek kapitałowych wynosi 5%.

Podobnie oblicza się wysokość odsetek za opóźnienie, jednak w tym przypadku do stopy referencyjnej NBP należy dodać już nie 3,5, lecz aż 5,5%. Po dokonaniu obliczeń okaże się więc, że ustawowa wysokość odsetek za opóźnienie wynosi obecnie 7%. Natomiast odsetki ustawowe za opóźnienia w transakcjach handlowych są najwyższe. Żeby je obliczyć, do wysokości stopy referencyjnej NBP trzeba dodać aż 8%, z czego wynika, że w 2019 roku wynoszą one 9,5%.

Jak obliczyć kwotę odsetek ustawowych?

Skąd wiedzieć, ile dokładnie trzeba będzie zapłacić w ramach odsetek ustawowych? Nie trzeba w tym celu posługiwać się żadnym internetowym kalkulatorem, ponieważ wzór na obliczanie takich odsetek jest prosty i każdy może go bez przeszkód zastosować.

Kwotę zaległości należy pomnożyć przez liczbę dni, w które zwleka się ze spłatą (odsetki ustawowe naliczane są od pierwszego dnia po upływie terminu płatności). Wynik, jaki otrzymamy, trzeba następnie pomnożyć przez ustawową wysokość stawki. Liczbę będącą wynikiem tego działania należy jeszcze podzielić przez 365 dni i oto znamy wysokość należnej kwoty.